Thất diệp nhất chi hoa là một vị dược liệu nổi tiếng, được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền, đông y dược với các tác dụng phổ biến như chữa rắn cắn, nhiễm trùng, viêm não, xuất huyết tử cung, trị ung nhọt sưng tấy. Dân gian thường gọi tắt dược liệu này với cái tên thất diệp, phần rễ củ được gọi là Tảo Hưu. Thất diệp nhất chi hoa mọc ở vùng núi cao, có giá trị cao.
Tổng quan về dược liệu thất diệp nhất chi hoa
Tên Khoa Học và Đặc Điểm Vật Lý
Dưới góc độ khoa học, thất diệp nhất chi hoa được biết đến với tên gọi Paris polyphylla Smith. Đây là một loại cây sống nhiều năm, có thân rễ ngắn mập, màu vàng trắng hoặc xám vàng. Cây thường cao khoảng 0,5-0,7m và có thể cao hơn tùy vào điều kiện môi trường. Đặc biệt, cây có một tầng lá mọc vòng quanh, thường là 7 lá, với hoa mọc đơn độc ở ngọn thân (đây cũng là nguồn gốc của cái tên thất diệp nhất chi hoa, tức là 7 lá 1 hoa), có màu vàng, và quả mọng màu vàng.
Thành Phần Hóa Học
Thất Diệp Nhất Chi Hoa chứa nhiều chất có tác dụng kháng khuẩn, giải độc và chống viêm. Các thành phần chính bao gồm:
- Alkaloid: Có tác dụng làm giảm cơn ho hen và cầm ho.
- Triterpenoid: Có tác dụng ức chế hoạt tính tinh trùng và cầm máu.
- Flavonoid: Có tác dụng kháng khuẩn, ức chế trực khuẩn lị, E. coli trực khuẩn, thương hàn và tụ cầu vàng.
- Saponin: Có tác dụng phòng chống ung thư, ức chế hoạt động của ung thư cổ tử cung.
Công Dụng và Sử Dụng
Thất Diệp Nhất Chi Hoa không chỉ là một loại cây xanh mát mắt mà còn có nhiều tác dụng quý giá trong việc bảo vệ và chữa trị sức khỏe, bao gồm:
- Chữa sốt và sốt rét cơn
- Chữa kinh giản
- Giải độc
- Chữa mụn nhọt
- Chữa viêm tuyến vú
- Chữa ho lao, ho lâu ngày, hen suyễn
Tác Dụng của Thất Diệp Nhất Chi Hoa
Theo Y Học Cổ Truyền
Theo y học cổ truyền, Thất Diệp Nhất Chi Hoa có vị đắng, hơi cay, tính hơi lạnh, có độc, vào kinh can. Tác dụng chủ yếu của nó là bình suyễn, chỉ khái, xổ hạ, lợi tiểu, tiêu đờm, tức phong định kinh, hoạt huyết tán ứ, tiêu thũng, thanh nhiệt, giải độc.
Theo dân gian, vị Tảo Hưu (thân rễ của Thất Diệp Nhất Chi Hoa) có vị ngọt, hơi cay, tính bình không độc. Tác dụng chủ yếu của nó là thanh nhiệt giải độc, chữa sốt và rắn độc, mụn nhọt, viêm tuyến vú, sốt rét, ho lao, ho lâu ngày, hen suyễn.
Theo Y Học Hiện Đại
- Làm giảm cơn ho hen, cầm ho.
- Chiết xuất dược liệu có tác dụng ức chế hoạt tính tinh trùng, cầm máu.
- Tác dụng kháng khuẩn, có tác dụng ức chế trực khuẩn lị, E. coli trực khuẩn, thương hàn, tụ cầu vàng, liên cầu khuẩn dung huyết và não mô cầu.
- Tác dụng phòng chống ung thư, ức chế hoạt động của ung thư cổ tử cung (thí nghiệm trên động vật).
Liều Lượng và Cách Dùng Thất Diệp Nhất Chi Hoa
Cây Bảy Lá Một Hoa có thể dùng uống trong hoặc đắp ngoài. Có thể dùng độc vị hoặc kết hợp với các vị thuốc khác.
Liều dùng khuyến cáo: 4 – 12g dưới dạng sắc uống. Dùng ngoài liều không kể liều lượng.
Bài Thuốc Chữa Bệnh từ Thất Diệp Nhất Chi Hoa
1. Điều Trị Rắn Độc Cắn
Dùng Tảo Hưu đắp ngoài và kết hợp dùng Bán Biên Liên uống trong.
Cách Sử Dụng:
- Sử dụng Tảo Hưu: 4 – 8g.
- Sử dụng Bán Biên Liên: Liều lượng theo chỉ dẫn của chuyên gia y tế.
Hướng Dẫn Sử Dụng:
- Tảo Hưu: Giã nát và chế thành hỗn hợp đắp lên vùng da bị rắn cắn.
- Bán Biên Liên: Uống theo chỉ dẫn của chuyên gia y tế.
2. Chữa Ung Nhọt Gây Sưng Tấy
Giã nát cây Thất Diệp Bán Liên Hoa trộn đều với giấm, dùng đắp ngoài vùng da bị tổn thương.
Cách Sử Dụng:
- Sử dụng Thất Diệp Bán Liên Hoa: Số lượng cần thiết.
- Sử dụng Giấm: Số lượng cần thiết.
Hướng Dẫn Sử Dụng:
- Trộn đều Thất Diệp Bán Liên Hoa giã nát với giấm để tạo thành hỗn hợp.
- Đắp hỗn hợp này lên vùng da bị tổn thương.
3. Trị Ung Nhọt, Lao Dịch, Áp Xe Vú, Quai Bị
Sử dụng Tảo Hưu, Bồ Công Anh, sắc thành thuốc dùng uống. Kết hợp với việc dùng ngoài, giã nát đắp lên vùng da tổn thương.
Cách Sử Dụng:
- Sử dụng Tảo Hưu: 8g.
- Sử dụng Bồ Công Anh: 40g.
Hướng Dẫn Sử Dụng:
- Sắc thành thuốc từ Tảo Hưu và Bồ Công Anh.
- Uống thuốc theo chỉ dẫn của chuyên gia y tế.
- Đắp hỗn hợp giã nát lên vùng da tổn thương.
4. Điều Trị Viêm Phế Quản Mạn Tính
Sử dụng viên uống Tảo Hưu, mỗi lần dùng uống 3g, mỗi ngày 2 lần.
Cách Sử Dụng:
- Sử dụng Viên Uống Tảo Hưu: Mỗi viên 3g.
Hướng Dẫn Sử Dụng:
- Uống 1 viên Tảo Hưu mỗi lần, 2 lần mỗi ngày.
5. Chữa Tuyến Vú Nam Giới Có Cục Sưng U
Sử dụng bột Tảo Hưu hòa với mật ong mỗi ngày, mỗi ngày bôi một lần kết hợp dùng uống mỗi ngày một lần.
Cách Sử Dụng:
- Sử dụng Bột Tảo Hưu: Số lượng cần thiết.
- Sử dụng Mật Ong: Số lượng cần thiết.
Hướng Dẫn Sử Dụng:
- Hòa bột Tảo Hưu với mật ong để tạo thành hỗn hợp.
- Bôi hỗn hợp lên vùng da tổn thương mỗi ngày.
- Uống Tảo Hưu theo chỉ dẫn của chuyên gia y tế mỗi ngày một lần.
6. Chữa Các Bệnh Viêm Não, Sốt Cao, Co Giật, Sốt Rét, Hội Chứng Nhiễm Trùng Cấp
Sử dụng Thất Diệp Nhất Chi Hoa, Bạch Cúc, Kim Ngân Hoa, Mạch Môn, sắc thành thuốc uống.
Cách Sử Dụng:
- Sử dụng Thất Diệp Nhất Chi Hoa: 12g.
- Sử dụng Bạch Cúc: 12g.
- Sử dụng Kim Ngân Hoa: 12g.
- Sử dụng Mạch Môn: 8g.
Hướng Dẫn Sử Dụng:
- Sắc thành thuốc từ Thất Diệp Nhất Chi Hoa, Bạch Cúc, Kim Ngân Hoa và Mạch Môn.
- Uống thuốc theo chỉ dẫn của chuyên gia y tế.
7. Chữa Xuất Huyết Tử Cung
Sử dụng Tảo Hưu chiết xuất, chế thành viên bọc, mỗi lần dùng uống 2 viên, mỗi ngày uống 3 – 4 viên.
Cách Sử Dụng:
- Sử dụng Tảo Hưu Chiết Xuất: Số lượng cần thiết.
Hướng Dẫn Sử Dụng:
- Sử dụng viên bọc Tảo Hưu Chiết Xuất theo chỉ dẫn của chuyên gia y tế.
- Uống viên bọc theo liều lượng được chỉ định, mỗi ngày 3 – 4 viên.
Lưu Ý Khi Sử Dụng Thất Diệp Nhất Chi Hoa
Không sử dụng cho phụ nữ có thai.
Trẻ em chỉ sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ.
Kết Luận
Thất Diệp Nhất Chi Hoa không chỉ là một cây thuốc thông thường mà còn là một biểu tượng của sức khỏe và tinh thần của y học cổ truyền. Sự kết hợp giữa kiến thức truyền thống và khoa học hiện đại đã làm cho cây thuốc này trở thành một phần không thể thiếu trong hệ thống y học. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về giá trị và ứng dụng của Bảy Lá Một Hoa trong cuộc sống hàng ngày.
Tham Khảo
- Dược điển Việt Nam IV.
- Cửa hàng tam thất bắc Lào Cai
- Cây thuốc và động vật làm thuốc Việt Nam tập 1, 2.
- Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam - Giáo sư Tiến sĩ Đỗ Tất Lợi.
- Công dụng của Giảo Cổ Lam
- Củ tam thất
- Sâm Đương Quy
- Vị thuốc quý Kỷ tử
- Vị Thuốc Trần Bì (Quýt)
- tam thất hoang
- Tìm hiểu nụ tam thất: thông tin cách sử dụng, giá bán, công dụng
giá tam thất - tác dụng của mướp đắng
- tác dụng mật ong bạc hà
