Củ tam thất là một loại cây sống lâu năm thuộc bộ cây thân thảo, tương tự như nhân sâm. Từ cây tam thất, chúng ta có thể thu hoạch các bộ phận như rễ, thân, lá, hoa để bào chế thuốc. Củ tam thất có chiều cao từ 30-50cm, lá cây khía răng cưa, mọc thành cụm 3-4 lá. Quả tam thất có hình dạng hình cầu, có màu đỏ khi chín, thường thu hoạch vào mùa thu.
Củ tam thất được sử dụng phổ biến để điều trị bệnh bằng cách nghiền thành bột tam thất, uống đều hàng ngày 1-2 lần. Đặc biệt, củ tam thất bắc, có nguồn gốc từ Trung Quốc và được trồng nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc nước ta, là loại củ tam thất được sử dụng nhiều nhất để làm thuốc. Củ tam thất bắc có hình dạng không cố định, vỏ ngoài sần sùi, và giá trị dinh dưỡng càng cao khi củ lâu năm. Trái lại, củ tam thất nam cũng được nuôi trồng ở nước ta, nhưng giá trị dinh dưỡng của nó không bằng củ tam thất bắc. Củ tam thất nam có hình dạng tương tự khoai tây, nhỏ hơn và màu trắng ngà khác xa màu nâu đen của củ tam thất bắc.
Thành phần dinh dưỡng trong củ tam thất
Tác dụng của củ tam thất đối với sức khỏe con người được phần lớn nhờ vào hàm lượng dinh dưỡng và các hoạt chất có lợi bên trong. Cảm nhận các thành phần dinh dưỡng sau:
- Saponin
- Dencichin
- Axít hữu cơ như Octanoic, Acetic, Nonanoic,...
- Flavonoid
- Axít amin như Glutamic, Prolin, Histidin, Lysin, Aspartic,...
- Vitamin A, C, D và một số thành phần dinh dưỡng khác.
Ảnh: Các Saponin trong tam thất
10 Tác dụng của củ tam thất đối với sức khỏe
Củ tam thất là một loại dược liệu hàng đầu trong Đông y, cùng với Nấm Linh Chi và Nhân sâm. Nếu sử dụng đúng cách, củ tam thất có thể hoạt huyết, thanh lọc cơ thể, giảm huyết áp, giảm cân nhanh, tăng cường sức khỏe hệ tim mạch, chống lão hóa và có lợi cho phụ nữ. Dưới đây là chi tiết các tác dụng của củ tam thất:
1. Chống lão hóa
Củ tam thất chứa Flavonoid và Saponin dồi dào, giúp ngăn ngừa quá trình lão hóa và làm giảm sự lão hóa trên da. Tác dụng này đặc biệt hiệu quả để giúp da trẻ trung hơn.
2. Phòng ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư
Củ tam thất chứa gần 16 loại axit amin khác nhau như Saponin, Cystine, Lysine, Flavonoid,... giúp chống lại sự hình thành và phát triển của các gốc tự do trong cơ thể, từ đó phòng ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư hiệu quả.
3. Bảo vệ hệ tim mạch
Củ tam thất chứa hoạt chất Noto ginsenosid giúp làm thư giãn mạch máu, giúp máu lưu thông tốt hơn, hạ huyết áp và ngăn ngừa xơ vữa động mạch, rối loạn nhịp tim, đột quỵ, suy tim...
4. Cải thiện tình trạng bầm tím trên da
Củ tam thất có công dụng hoạt huyết tốt, giúp đánh tan các vết máu bầm tím trên da. Bạn có thể sử dụng bột củ tam thất pha với nước ấm để uống hàng ngày hoặc bôi ngoài da để giúp các vết bầm tím biến mất nhanh chóng.
5. Tăng cường trí não, giảm stress
Củ tam thất giúp lưu thông máu tốt, giúp máu não luôn được đả thông, không gặp tình trạng tắc nghẽn. Từ đó, củ tam thất giúp tăng cường trí não và giảm stress, căng thẳng trong công việc.
6. Giúp cầm máu, hoạt huyết
Củ tam thất là một dược liệu hàng đầu trong việc cầm máu và hoạt huyết. Thành phần Dencichin trong củ tam thất giúp lành các vết thương và ngăn chúng không chảy máu. Ngoài ra, Dencichin còn giúp giảm sưng đau và đánh tan máu bầm.
7. Điều hòa kinh nguyệt ở phụ nữ
Củ tam thất có tác dụng điều hòa kinh nguyệt ở phụ nữ và giúp thông kinh, hoạt huyết. Bạn có thể sử dụng bài thuốc từ củ tam thất để ổn định chu kỳ kinh nguyệt.
8. Ổn định đường huyết trong máu
Củ tam thất giúp giảm đường huyết cao trong máu nhờ thành phần Saponin nhạy với insulin. Điều này phòng ngừa nguy cơ tiểu đường hoặc biến chứng của bệnh tiểu đường.
9. Bồi bổ cơ thể bị suy nhược
Củ tam thất chứa hoạt chất và các vitamin có tác dụng bồi bổ cơ thể khi gặp suy nhược. Củ tam thất kích thích vị giác, tăng cảm giác thèm ăn và giúp ăn ngon miệng hơn, giúp người bị suy nhược cơ thể lấy lại sinh lực và tăng cân nhanh chóng.
10. Phòng ngừa tình trạng thiếu máu
Củ tam thất giúp tăng khả năng hấp thụ sắt từ thực phẩm vào cơ thể, từ đó phòng ngừa tình trạng thiếu máu sau sinh, thiếu máu do tai nạn, suy nhược và tổn thương cơ thể. Bạn có thể sử dụng củ tam thất để uống hàng ngày hoặc chế biến cùng với thịt gà để cải thiện chứng thiếu máu trong cơ thể.
Đối tượng không nên sử dụng và các tác dụng phụ đi kèm
Mặc dù củ tam thất mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng nhóm người sau đây không nên sử dụng củ tam thất vì có thể gây trầm trọng hơn tình trạng bệnh:
- Bà bầu đang mang thai không nên sử dụng củ tam thất vì có thể gây chảy máu trong, tăng nguy cơ sảy thai.
- Chị em bị rong kinh nặng cũng không nên sử dụng củ tam thất vì có thể khiến tình trạng bệnh trở nên nguy hiểm hơn.
- Người mắc bệnh tiêu chảy không nên sử dụng củ tam thất vì có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.
- Trẻ em dưới 12 tháng tuổi không nên sử dụng củ tam thất. Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.
Cách sử dụng củ tam thất hiệu quả nhất
Củ tam thất có thể tán nhỏ thành bột để pha vào nước uống hàng ngày. Ngoài ra, cũng có thể chế biến củ tam thất thành dạng cao lỏng để uống hoặc bôi ngoài da. Củ tam thất cũng có thể được ngâm rượu để làm rượu thuốc hoặc sử dụng tươi trong các món ăn để bồi bổ cơ thể.
