Tứ chứng Fallot (tiếng anh là Tetralogy of Fallot) là một trong những bệnh tim bẩm sinh phổ biến nhất thường được phát hiện sớm ở trẻ em, bệnh này gây ra các hoạt động bất thường khiến cho lượng máu được bơm lên phổi không đều làm giảm lượng ô xy trong máu.
Bệnh này hiện nay có thể được phát hiện và điều trị sớm nhờ sự tiến bộ của y học, đảm bảo cuộc sống bình thường cho trẻ em.
Tứ chứng Fallot là gì?
Tứ chứng Fallot, hay còn gọi là Fallot 4 (Tetralogy of Fallot - TOF - TET), là một bệnh tim bẩm sinh phổ biến nhất. Ở trái tim bình thường, máu nghèo oxy (máu đen) từ cơ thể trở về nhĩ phải, xuống thất phải, sau đó được bơm lên động mạch phổi để trao đổi oxy qua màng phế nang - mao mạch phổi. Máu giàu oxy (máu đỏ) từ phổi trở về nhĩ trái, xuống thất trái và sau đó được bơm ra động mạch chủ để cung cấp máu cho toàn bộ cơ thể. Tuy nhiên, trong tứ chứng Fallot, xuất hiện những đặc điểm bất thường làm giảm lượng máu cần trao đổi oxy bơm lên phổi. Do đó, bệnh nhân có lượng oxy trong máu thấp hơn bình thường.
Các triệu chứng thường gặp của tứ chứng Fallot
Các triệu chứng của bệnh bao gồm:
- Tím là dấu hiệu đầu tiên để nhận biết. Da và niêm mạc của trẻ bị tím do nồng độ oxy máu giảm hơn so với bình thường.
- Âm thổi tim là dấu hiệu đầu tiên có thể phát hiện ở trẻ khỏe mạnh khi đi khám bệnh. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng đại đa số âm thổi ở trẻ không liên quan đến bất thường tim mạch.
- Trẻ mắc bệnh thường không có triệu chứng ở những tuần đầu hoặc thậm chí những tháng đầu. Chỉ một số trẻ có hiện tượng tắc nghẽn động mạch phổi nhẹ sẽ có dấu hiệu suy tim, mệt mỏi và tăng cân chậm.
- Triệu chứng tăng dần là triệu chứng thông thường. Một số trẻ mắc bệnh ban đầu không có nhiều triệu chứng, nhưng theo thời gian, triệu chứng tím sẽ tăng dần. Cuối cùng, tình trạng tím sẽ trở nên rất nặng, gây cản trở sự tăng trưởng bình thường và các hoạt động của trẻ.
Nguyên nhân gây bệnh tứ chứng Fallot
Nguyên nhân bệnh chưa được rõ ràng. Tuy nhiên, có một số yếu tố nguy cơ gồm:
- Yếu tố di truyền: Một số trường hợp ghi nhận có tiền căn gia đình, cho thấy yếu tố gen có liên quan.
- Gia đình có trường hợp bị tứ chứng Fallot hoặc bệnh tim bẩm sinh khác: Khi sinh con thứ hai, nguy cơ mắc bệnh tim bẩm sinh cao hơn.
Tham khảo: Những cây thuốc nam chữa bệnh hở van tim tốt nhất
Tứ chứng Fallot sống được bao lâu?
Dù là một bệnh tim bẩm sinh nặng, nhờ tiến bộ của y học và sự hỗ trợ của trang thiết bị hiện đại, tứ chứng Fallot có thể được phát hiện sớm và điều trị hiệu quả. Trẻ em mắc bệnh này, nếu được phát hiện sớm và can thiệp kịp thời, chăm sóc đúng cách, vẫn có thể sống và sinh hoạt như những người bình thường. Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng sống và chất lượng cuộc sống của trẻ gồm thời điểm phát hiện bệnh, phương pháp điều trị, cách chăm sóc và thể trạng ban đầu. Một số nghiên cứu còn cho thấy tỉ lệ sống sót của bệnh nhân tứ chứng Fallot có thể cao đến 80 tuổi trở lên.
Biến chứng của tứ chứng Fallot
Trẻ bị tứ chứng Fallot có nguy cơ phải đối mặt với các biến chứng như cơn tím do thiếu oxy ở trẻ nhũ nhi, tím, cô đặc máu, thuyên tắc mạch, suy tim, nhiễm trùng (đặc biệt là viêm nội tâm mạc nhiễm trùng), và các biến chứng sau phẫu thuật như rối loạn nhịp, hở van động mạch phổi. Bố mẹ cần quan tâm đến cơn tím của trẻ, vì đây là dấu hiệu trẻ thiếu oxy máu. Trong trường hợp cơn tím nặng, trẻ cần được đưa đến ngay cơ sở y tế để được chăm sóc y tế khẩn cấp.
Tìm hiểu thêm: Những thực phẩm tốt cho người bệnh tim mạch vành
Phương pháp chẩn đoán tứ chứng Fallot
Việc chẩn đoán tứ chứng Fallot thường dựa vào thăm khám và nghe âm thổi tim. Để tìm ra nguyên nhân và xác định kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ yêu cầu một số xét nghiệm cận lâm sàng như chụp X-quang tim, phổi, điện tâm đồ (ECG) và siêu âm tim.
Phương pháp điều trị tứ chứng Fallot
Phẫu thuật là phương pháp điều trị hiệu quả nhất cho tứ chứng Fallot. Phương pháp phẫu thuật được thực hiện dựa trên tình trạng bệnh và thể trạng của bệnh nhân. Phẫu thuật thường được tiến hành từ tháng thứ 3-6 đầu đời của trẻ, tùy thuộc vào tình trạng bệnh cũng như đánh giá cấu trúc tim. Phẫu thuật hoàn toàn bao gồm đóng thông liên thất và mở rộng thông nối thất phải và động mạch phổi. Đôi khi, phẫu thuật phải được thực hiện hai lần tùy thuộc vào tình trạng cấu trúc tim. Trong quá trình chăm sóc trẻ sau phẫu thuật, trẻ cần thăm khám định kỳ và tuân thủ các chỉ đạo chăm sóc cũng như sử dụng các loại thuốc phòng ngừa và điều trị cần thiết.
Chăm sóc trẻ bị tứ chứng Fallot sau phẫu thuật
Sau phẫu thuật, bố mẹ cần lưu ý:
- Đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế nếu trẻ bị khó thở, yếu đuối hoặc tình trạng tím tăng.
- Khi trẻ lên cơn tím, bố mẹ cần vỗ về và trấn an trẻ, nới rộng quần áo và đặt trẻ nằm ở tư thế gối ngực để tăng lượng máu lên phổi và giảm tình trạng tím.
- Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, đặc biệt là thức ăn giàu chất sắt như thịt heo, thịt bò, ngũ cốc, đậu hạt...
- Đối với trẻ nhỏ, chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày, giữ vệ sinh và ấm áp cho trẻ.
- Đối với trẻ lớn, chú ý vệ sinh răng miệng để tránh nhiễm trùng và viêm nội tâm mạc. Hạn chế vận động mạnh hoặc gắng sức.
Biện pháp phòng ngừa
Để phòng ngừa tứ chứng Fallot, phụ nữ trước khi có thai cần tiêm vaccine phòng bệnh sởi - rubella và tránh tiếp xúc với hóa chất và thuốc không theo chỉ định vào 3 tháng đầu thai kỳ. Ngoài ra, cần tham khảo ý kiến và hướng dẫn của bác sĩ. Đối với phụ nữ mang thai đã bị tứ chứng Fallot, phẫu thuật triệt để có thể giảm thiểu nguy cơ di truyền bệnh cho con.
Để phòng ngừa và chẩn đoán, bệnh nhân có thể sử dụng máy siêu âm tim 4D, máy Holter ECG 24h, máy đo ECG 12 chuyển đạo… đưa ra kết luận chính xác và điều trị các bệnh tim mạch, đặc biệt là bệnh tim bẩm sinh phức tạp.
Thông tin do Tam Thất Bắc nghiên cứu, tổng hợp! Kính chúc quý khách sức khỏe, an khang!
Thông tin tham khảo:
- Công dụng của bột tam thất
- Tìm hiểu tam thất giá bao nhiêu ? và tác dụng của tam thất với hệ tuần hoàn, sức khỏe tim mạch
