Bách hợp vốn là một loại hoa có màu trắng tinh khôi được sử dụng rộng rãi làm cây cảnh và trang trí trong nhà. Tuy nhiên, ít ai biết rằng củ bách hợp còn là một loại dược liệu quý hiếm trong nhiều bài thuốc Đông y. Vậy, để hiểu hơn về dược liệu này cũng như công dụng và những bài thuốc chữa bệnh nổi tiếng, hãy Tam thất Lào Cai cùng tìm hiểu những thông tin trong bài viết này.
Thông tin chung về củ bách hợp
Cây bách hợp thuộc họ Hành Tỏi và có tên khoa học là Bulbus Lily - Lilium Browii F.F. Br. var. Colchesteri Wils. Cây này còn được gọi là cây tỏi rừng trong dân gian. Thảo dược này có vị đắng, tính hàn nên được sử dụng nhiều trong việc chữa các chứng ho, an thần, mất ngủ và nhiệt trong cơ thể.
Đặc điểm thực vật của củ bách hợp
Củ hoa bách hợp khá giống với củ hành tây, dễ nhận biết trong cuộc sống hàng ngày. Ngoài ra, đặc điểm thực vật của cây bách hợp bao gồm:
- Cây bách hợp là cây thân thảo, sống nhiều ở những vùng núi cao.
- Chiều cao của cây từ 50 - 80cm, cao nhất khoảng m.
- Hoa của cây có màu trắng tinh khôi, hình dáng giống hoa loa kèn.
- Củ của cây bách hợp màu trắng ngà, có nhiều lớp bao bọc giống củ hành tây.
Phân bố
Cây bách hợp thích sống ở những nơi có ánh sáng tốt, khí hậu ẩm ướt, mát mẻ và nhiệt độ trung bình từ 13 - 20 độ C. Chính vì vậy, chúng thường mọc nhiều ở những vùng núi cao, ven bờ ruộng, ven sông và những trang trại trồng hoa, trồng dược liệu. Các tỉnh thành trồng nhiều nhất bao gồm Lạng Sơn, Quảng Ninh, Lai Châu, Sơn La, Hà Giang...
Thành phần hóa học
Trong củ hoa bách hợp chứa nhiều thành phần tốt cho sức khỏe. Cụ thể như chất xơ tốt cho hệ tiêu hóa, vitamin C tăng cường sức đề kháng, ngăn ngừa lão hóa da, tinh bột cung cấp năng lượng, chất béo giúp chắc khỏe xương và protit tốt cho hệ cơ.
Công dụng của củ hoa bách hợp
Củ hoa bách hợp từ lâu đã được sử dụng trong những bài thuốc Đông y chữa nhiều loại bệnh khác nhau. Nhiều công trình nghiên cứu đã chứng minh những hiệu quả của cây bách hợp. Tác dụng của thuốc bách hợp theo góc nhìn Đông và Tây y như sau:
Tác dụng theo Đông y
Củ hoa bách hợp có vị đắng, ngọt, tính hàn và có thể giúp nhuận phế, trừ ho, an thần. Thảo dược này được dùng để chữa ho, viêm phế quản, chứng rối loạn kinh nguyệt, tim đập nhanh và huyết áp không ổn định.
Tác dụng theo Tây y
Củ bách hợp chứa nhiều thành phần quan trọng tốt cho sức khỏe. Được dùng trong một số thuốc tân dược để điều trị chứng ho, giấc ngủ kém và các bệnh liên quan đến hệ miễn dịch.
Dược liệu có nhiều tác dụng theo cả Đông y và Tây y
Một số bài thuốc quý từ củ bách hợp
Củ bách hợp được sử dụng trong một số bài thuốc Đông y có tác dụng tuyệt vời. Dưới đây là chi tiết các bài thuốc và cách sử dụng:
Bài thuốc nhuận phổi, giảm ho hiệu quả
Bài 1: Bách hoa cao
- Củ bách hợp và khoản đồng hoa liều lượng 8 - 12g.
- Tán mịn hai thảo dược trên, trộn cùng mật và tạo thành viên nhỏ. Uống khoảng 3 lần mỗi ngày.
- Sử dụng trong 3 - 5 ngày sẽ thấy hiệu quả nhất định.
Bài 2: Cố kim thang bách hợp
- Bách hợp, sinh địa, mạch môn, hạt sen, cùng sinh địa, thục địa và mạch môn đều tá dược 10 - 12g.
- Sắc thuốc cùng 500ml nước, uống 2 lần mỗi ngày.
Bài 3: Thuốc bách hợp giảm ho
- Củ bách hợp, ý dĩ, tang bạch bì, thiên môn đông, củ mạch môn và bách lộ tá dược từ 15 - 30g.
- Sắc thuốc cùng 500ml nước, uống 2 - 3 lần mỗi ngày.
Bài thuốc trị mất ngủ, phiền muộn
Bài thuốc: Bách hợp đại mạch
- Bách hợp, sinh địa, mạch môn, hạt sen, cùng 100g thịt lợn.
- Ninh thuốc cùng 1 lít nước.
- Sử dụng thường xuyên từ 3 - 4 lần mỗi tuần.
Bài thuốc chữa viêm phổi tử của hoa bách hợp tươi
Bài thuốc: Bách hợp tươi
- Củ bách hợp tươi 30g và nước tinh khiết.
- Rửa sạch củ, tán nhuyễn và chắt lấy nước cốt.
- Hòa nước cốt thu được cùng một ít nước ấm và uống mỗi ngày.
- Củ cũng có thể nấu thành súp để ăn mỗi ngày.
Bài thuốc trị tim đập nhanh
Bài thuốc: Bách hợp, hoa hòe, cây chi mẫu
- Củ bách hợp, hoa hòe, cây chi mẫu tá dược 20g.
- Rửa sạch thảo dược và ninh cùng 1 lít nước.
- Uống hằng ngày để giảm tình trạng tim đập nhanh, hồi hộp, lo âu.
Bài thuốc trị đau tai, điếc tai
Bài thuốc: Củ bách hợp khô
- Củ bách hợp khô 50g.
- Tán thành bột và hòa cùng nước ấm.
- Uống 2 lần mỗi ngày.
Bài thuốc dùng củ bách hợp để chữa đau dạ dày
Bài thuốc: Củ bách hợp, ô dược
- Củ bách hợp và ô dược 30g.
- Rửa sạch và sắc cùng 1 lít nước.
- Chắt ra bát và chia thành 2 lần uống trong ngày.
Bài thuốc chữa mụn nhọt hiệu quả
Bài thuốc: Củ bách hợp, kim ngân hoa, liên kiều
- Củ bách hợp 12g, kim ngân hoa 12g và liên kiều 10g.
- Rửa sạch thảo dược và đun trong nước sôi trong 20 - 30 phút.
- Thêm muối và chắt ra bát để uống.
- Sử dụng 3 - 5 ngày để mụn xẹp dần và biến mất trên da.
Bài thuốc trị đại tiện, tiểu tiện ra máu
Bài thuốc: Củ bách hợp
- Củ bách hợp 20 - 30g.
- Cho vào chảo nóng cùng rượu và sao cho thật nóng.
- Dùng 1 - 2 muỗng bột củ hoa pha cùng 200ml nước ấm.
Lưu ý khi sử dụng củ bách hợp
Trong quá trình sử dụng củ bách hợp, cần lưu ý một số điều sau:
- Củ bách hợp có tính hàn, không nên sử dụng cho người bị cảm mạo, sốt phong hàn, tiêu chảy cấp.
- Phân biệt cây bách hợp và cây hoa loa kèn để tránh sử dụng nhầm.
- Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
- Kiên nhẫn sử dụng và không lạm dụng.
- Điều trị không mang lại hiệu quả, nên thăm khám và áp dụng phương pháp khác.
Củ bách hợp mua ở đâu uy tín, chất lượng? Giá bao nhiêu
Trên thị trường có nhiều nơi bán và phân phối củ bách hợp khô và tươi. Bạn có thể mua tại các quầy thuốc Đông y hay các phòng khám Y học cổ truyền uy tín, chất lượng cao có giấy phép kinh doanh và nguồn gốc rõ ràng.
Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu hơn về củ bách hợp và tin tưởng sử dụng để chăm sóc sức khỏe của bản thân và những người thân yêu.