Bệnh Buerger còn được gọi là viêm thuyên tắc mạch máu hay bệnh Raynaud phức tạp, là một căn bệnh nghiêm trọng ảnh hưởng đến mạch máu của tay và chân. Bệnh gây tắc nghẽn do việc hình thành các khối máu đông, dẫn đến các triệu chứng như đau và tê ngón chân. Việc điều trị sớm là quan trọng để tránh hoại tử chân. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh Buerger.
Bệnh Buerger là gì
Buerger là một loại viêm mạch máu, nơi xảy ra viêm cấp tính và tắc nghẽn do khối máu đông trong động mạch và tĩnh mạch của tay và chân. Những tình trạng này có thể gây ra những vấn đề sau:
- Tắc nghẽn động mạch của chi.
- Thiếu máu nghiêm trọng ở chi.
- Đau chân khi đi bộ.
- Đau khi nghỉ ngơi.
- Viêm loét không lành ở tay và chân.
Bệnh Buerger thường xuất hiện ở những người nghiện thuốc lá nặng. Khác với bệnh động mạch ngoại biên, bệnh Buerger không phụ thuộc vào mảng xơ vữa động mạch.
Triệu chứng bệnh Buerger
Các triệu chứng phổ biến của bệnh Buerger bao gồm:
- Đau ở tay và chân khi tập thể dục do giảm lưu lượng máu.
- Đau khi nghỉ.
- Viêm loét da.
- Hoại tử ngón tay và ngón chân ở trường hợp nghiêm trọng.
- Cảm giác lạnh, tê hoặc ngứa ran ở tay và chân, tương tự như hội chứng Raynaud.
Nguyên nhân gây ra bệnh Buerger
Hiện nay, vẫn còn nhiều tranh cãi về nguyên nhân gây ra bệnh Buerger. Mặc dù thuốc lá chính là một trong những nguyên nhân chính, nhưng cách mà thuốc lá gây ra bệnh vẫn chưa rõ ràng. Có một số học giả nghi ngờ rằng yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng trong bệnh Buerger. Hơn nữa, một số giả thuyết cho rằng bệnh có thể do bệnh tự miễn gây ra khi hệ thống miễn dịch tấn công các mô khỏe mạnh.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh Buerger bao gồm:
- Sử dụng thuốc lá: Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh Buerger. Bệnh cũng có thể xảy ra ở những người nhai thuốc lá hay sử dụng thuốc lá khô.
- Bệnh nướu mạn tính: Nhiễm trùng nướu lâu ngày cũng có mối liên hệ với sự phát triển của bệnh Buerger.
- Giới tính: Bệnh Buerger phổ biến hơn ở nam giới. Tuy nhiên, điều này có thể được liên quan đến tỷ lệ hút thuốc lá cao hơn ở nam giới.
- Tuổi tác: Bệnh thường xuất hiện lần đầu ở những người dưới 45 tuổi.
Tác hại và biến chứng của bệnh Buerger
Nếu bệnh Buerger không được điều trị kịp thời, lưu lượng máu đến tay và chân sẽ bị giảm. Điều này gây tắc nghẽn, làm cho máu khó đi đến các ngón tay và ngón chân. Các mô không nhận được đủ máu sẽ không có đủ oxy và chất dinh dưỡng để tồn tại.
Điều này có thể dẫn đến hoại tử da và mô trên ngón tay và ngón chân. Các dấu hiệu và triệu chứng của hoại tử bao gồm da đen hoặc xanh, mất cảm giác ở ngón tay hoặc ngón chân bị ảnh hưởng, và mùi hôi từ vùng bị ảnh hưởng. Trường hợp nghiêm trọng có thể đòi hỏi phải cắt bỏ ngón tay hoặc ngón chân bị ảnh hưởng.
Điều trị bệnh Buerger
Chẩn đoán
Các triệu chứng của bệnh Buerger có thể tương tự với những bệnh mạch máu khác. Do đó, khi đi khám, bác sĩ cần phải tiến hành một đánh giá kỹ lưỡng để xác định nguyên nhân thực sự gây ra triệu chứng. Các tiêu chí chẩn đoán bao gồm:
- Đau khi nghỉ.
- Viêm loét da ở tay hoặc chân trước tuổi 50.
- Sử dụng thuốc lá.
- Tắc nghẽn động mạch hoặc tạo khối máu đông không phải do mảng xơ vữa động mạch hoặc các bệnh lý khác.
Các xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán bao gồm:
- Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể giúp loại trừ các bệnh lý khác có triệu chứng tương tự như bệnh Buerger.
- Nghiệm pháp Allen: Xét nghiệm này sẽ giúp kiểm tra sự lưu thông của máu qua các động mạch cung cấp cho bàn tay. Nghiệm pháp này giúp phát hiện tình trạng khỏe mạnh của động mạch ở tay.
- Mạch máu đồ (Angiogram): Xét nghiệm này sẽ giúp kiểm tra tình trạng của các động mạch. Bằng cách sử dụng công nghệ CT scans hoặc MRI, bác sĩ có thể phân tích các tắc nghẽn trong các động mạch.
Điều trị
Bác sĩ sẽ khuyên bạn ngừng hoàn toàn sử dụng thuốc lá trong quá trình điều trị. Tùy vào tình trạng và mức độ bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Đối với những trường hợp đã bị loét và ảnh hưởng đến chân, bác sĩ sẽ tập trung vào việc xử lý những vết thương này trước.
Thay đổi lối sống và biện pháp khắc phục
Chăm sóc đặc biệt về vệ sinh của ngón tay và ngón chân là cần thiết khi bạn mắc bệnh Buerger. Hãy kiểm tra kỹ vùng da trên tay và chân hàng ngày để phát hiện các vết cắt và vết xước. Hãy nhớ rằng khi bạn mất cảm giác ở ngón tay hoặc ngón chân, bạn sẽ không cảm nhận được những tác động lên nó, ví dụ như khi có một vết cắt xảy ra.
Hãy bảo vệ ngón tay và ngón chân khỏi những tác động lạnh và giữ cho chúng luôn ấm áp. Máu lưu thông kém có nghĩa là cơ thể sẽ khó chống lại nhiễm trùng. Vì vậy, hãy làm sạch các vết cắt bằng xà phòng và nước, sử dụng thuốc mỡ kháng sinh và băng vùng thương. Hãy theo dõi và kiểm tra các vết cắt và vết xước để đảm bảo chúng lành lại. Nếu tình trạng không cải thiện hoặc trở nên tồi tệ hơn, hãy đi khám bác sĩ ngay.
Hãy đi khám nha sĩ định kỳ để duy trì sức khỏe và vệ sinh răng miệng. Bệnh nướu mạn tính có thể liên quan đến bệnh Buerger.
Biện pháp điều trị bệnh buerger
- 1. Từ bỏ hút thuốc lá:
Điều quan trọng nhất trong việc điều trị bệnh Buerger là từ bỏ hút thuốc lá. Việc này có thể ngăn chặn sự tiến triển của bệnh và giảm nguy cơ mắc các biến chứng.
- 2. Sử dụng thuốc giãn mạch:
Thuốc giãn mạch như prostaglandin E1 hoặc iloprost có thể được sử dụng để cải thiện lưu thông máu và giảm triệu chứng như đau và tê.
- 3. Thuốc giảm đau:
Dùng thuốc giảm đau như aspirin hoặc ibuprofen có thể giúp giảm đau và khó chịu. Tuy nhiên, bạn nên thảo luận với bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.
- 4. Thăm khám y tế định kỳ:
Việc thăm khám y tế định kỳ giúp bác sĩ theo dõi sự tiến triển của bệnh và điều chỉnh phương pháp điều trị khi cần thiết.
- 5. Các biện pháp khác:
Trong một số trường hợp nghiêm trọng, phẫu thuật có thể được xem xét như phẫu thuật tạo mạch hoặc amputation (cắt bỏ phần của chi).
- 6. Thay đổi lối sống:
Thực hiện các biện pháp thay đổi lối sống như tập thể dục đều đặn, duy trì cân nặng lý tưởng, và kiểm soát áp lực máu có thể giúp cải thiện tình trạng sức khỏe nói chung và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến hệ tuần hoàn.
- 7. Hỗ trợ tâm lý:
Đối với những người bị bệnh Buerger, hỗ trợ tâm lý có thể cần thiết để giúp họ đối mặt với căng thẳng và lo lắng liên quan đến căn bệnh và quá trình điều trị.
- 8. Kiểm tra và điều trị biến chứng:
Bác sĩ cũng sẽ kiểm tra và điều trị các biến chứng của bệnh Buerger như loét, viêm nhiễm, hoặc các vấn đề về da.
Phòng chống bệnh Buerger
Để ngăn ngừa bệnh Buerger, điều quan trọng nhất là ngừng sử dụng thuốc lá. Không bao giờ là quá muộn để bỏ thuốc lá. Hãy nói chuyện với bác sĩ để được tư vấn về các phương pháp và chiến lược để giúp bạn bỏ thuốc lá.
- 1. Từ bỏ hút thuốc lá:
Việc từ bỏ hút thuốc lá là bước quan trọng nhất để ngăn chặn sự tiến triển của bệnh Buerger. Nếu bạn hút thuốc lá, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chương trình cai nghiện thuốc lá hoặc tìm kiếm sự hỗ trợ y tế.
- 2. Giữ ấm cơ thể:
Tránh tiếp xúc với lạnh mà không có sự bảo vệ. Mặc ấm khi ra ngoài, đặc biệt là các chi, đầu và chân.
- 3. Thực hiện vận động đều đặn:
Vận động cơ thể đều đặn giúp cải thiện sự lưu thông máu và giảm nguy cơ bệnh Buerger. Hãy tìm kiếm những hoạt động như đi bộ, yoga, hoặc bơi lội.
- 4. Chăm sóc da:
Duy trì làn da sạch và ẩm. Sử dụng kem dưỡng ẩm để ngăn ngừa làn da khô và nứt nẻ.
- 5. Theo dõi sức khỏe:
Định kỳ thăm khám y tế để theo dõi tình trạng sức khỏe của bạn. Nếu bạn có triệu chứng của bệnh Buerger, hãy thảo luận với bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.
