Cảm lạnh và cảm cúm là những bệnh thường gặp trong đời sống hàng ngày, đặc biệt khi thời tiết thay đổi. Dù có thể tự khỏi sau vài ngày, nhưng cảm lạnh và cảm cúm vẫn gây khó chịu và ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng ta. Thậm chí, những trường hợp nặng có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Vì chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh này, phòng và điều trị theo y học cổ truyền đóng vai trò quan trọng.
Nguyên nhân gây bệnh và phân loại cảm cúm - cảm lạnh theo y học cổ truyền
Cảm lạnh thuộc chứng Thương phong theo y học cổ truyền. Trong trường hợp nhẹ, cảm lạnh có thể tự khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên, có những trường hợp cảm lạnh nặng không được điều trị đúng cách có thể phức tạp và nguy hiểm.
Cúm theo y học hiện đại đặc trưng bởi các tổn thương trên hệ thống hô hấp do virus và có thể gây ra dịch cúm. Y học cổ truyền xếp cảm cúm vào chứng “thời hành cảm mạo” thuộc phạm trù của Ôn bệnh.
Theo quan niệm y học cổ truyền, nguyên nhân gây bệnh cảm lạnh - cúm là do cơ thể suy yếu khiến phong hàn, phong nhiệt thừa cơ xâm nhập vào phế gây bệnh.
Biểu hiện của cảm lạnh - cảm phong hàn: Sợ gió, sợ lạnh, sốt, đau đầu, ngạt mũi, chảy nước mũi dịch trong và loãng, hắt hơi. Có thể có ho, đau rát họng. Rêu lưỡi trắng mỏng.
Biểu hiện của cúm - cảm phong nhiệt: Sốt, đau nặng đầu, đau mỏi toàn thân, hắt hơi sổ mũi, dịch mũi đặc, miệng khô. Có thể có ho, nếu có đờm thì đờm thường vàng đặc. Rêu lưỡi vàng.
Xem thêm: tác dụng từ cây trinh nữ hoàng cung
Điều trị cảm lạnh - cúm theo y học cổ truyền
Trong điều trị, phương pháp chung dùng là sử dụng các bài thuốc tân ôn giải biểu để phát tán phong hàn cho cảm lạnh và tân lương giải biểu cho cúm.
Cách điều trị chung áp dụng cho cả cảm lạnh và cúm là sử dụng phương pháp xông và ăn cháo giải cảm.
Xông hơi
Phương pháp xông sử dụng các loại lá có tác dụng hạ sốt, kháng khuẩn và chứa tinh dầu như lá tre, lá duối, ngải cứu, hương nhu, vỏ bưởi, lá bưởi, bạc hà, tía tô, sả...
Cách nấu nồi nước xông là cho các loại lá vào nồi và đổ nước sôi, đun sôi trong khoảng 2-3 phút. Sau đó, người bệnh ngồi trên ghế hoặc giường, đặt nồi nước xông trước mặt và mở vung để hơi nóng bay ra. Thời gian xông thường kéo dài khoảng 15-20 phút. Sau khi xông xong, người bệnh nên lau khô và thay quần áo, sau đó đắp chăn để nằm nơi kín gió.
Ăn cháo giải cảm
Cháo giải cảm là một cách chữa nhanh và hiệu quả mà nhiều người đã áp dụng. Cháo giải cảm thường là cháo trắng cho hành lá, tía tô và ăn lúc còn nóng. Sau khi ăn, người bệnh nằm đắp chăn để ra mồ hôi. Đây là biện pháp tốt trong trường hợp bị cảm không ra mồ hôi và sốt.
Xem thêm: chữa bệnh bằng lá ổi
Châm cứu - xoa bóp bấm huyệt
Châm cứu, xoa bóp và bấm huyệt các huyệt hợp cốc, phong trì, Bách hội, Thái dương, Xích trạch, Thái uyên, Nghinh hương có thể giúp giảm triệu chứng nhức đầu, ho, ngạt mũi.
Dùng thuốc
Đông Y có thể sử dụng các bài thuốc như Hương tô tán, Ma hoàng thang để điều trị cảm lạnh và Tang cúc ẩm, Ngân kiều tán để trị cảm phong nhiệt - cảm cúm. Tuy nhiên, cần có sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa y học cổ truyền.
Ngoài ra, người bệnh có thể sử dụng các sản phẩm chứa thành phần thuốc đông y bào chế sẵn như Cảm xuyên hương, siro ho, Viên nang mẫu đơn, Cảm cúm bốn mùa, Giải cảm Liên ngân. Cách đơn giản hơn là uống trà gừng cho các trường hợp cảm lạnh nhẹ hoặc mới cảm lạnh.
Chế độ chăm sóc và ăn uống
Trong quá trình điều trị cảm lạnh và cảm cúm theo y học cổ truyền, chúng ta cần chú trọng đến chế độ dinh dưỡng và chăm sóc sức khỏe.
Nên tránh ăn thực phẩm lạnh và các loại động vật dưới bùn như ốc, lươn, trạch. Thay vào đó, nên ăn các món ăn dễ tiêu như cháo, súp. Đồng thời, hãy bổ sung hoa quả và rau xanh vào thực đơn hàng ngày. Ngoài ra, giấc ngủ đủ 8 tiếng mỗi ngày và nghỉ ngơi đầy đủ cũng rất quan trọng.
Để phòng ngừa cảm lạnh và cảm cúm, hãy giữ ấm cơ thể và tránh tiếp xúc với thời tiết lạnh. Trong mùa dịch, hãy tuân thủ các biện pháp phòng dịch như đeo khẩu trang và tiệt trùng vật dụng cá nhân. Ngoài mùa dịch, hãy duy trì sức khỏe bằng việc thường xuyên vận động và bổ sung đầy đủ dinh dưỡng và vitamin.
Xem thêm: Tẩm bổ cho phụ nữ sau sinh
