Cường giáp, còn được gọi là cường tuyến giáp, là một bệnh mà hormone tuyến giáp được sản xuất nhiều hơn quá mức trong cơ thể. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm và thậm chí đe dọa tính mạng.
.jpg)
Bệnh cường giáp là gì?
Cường giáp là một hội chứng mà tuyến giáp hoạt động quá mức, sản xuất hormone giáp hơn nhu cầu của cơ thể và làm tăng nồng độ trong máu. Tuyến giáp là một tuyến nhỏ, hình con bướm, nằm ở phía trước cổ. Các hormone giáp, bao gồm Thyroxine (T4) và Triiodothyronine (T3), có vai trò quan trọng trong tăng trưởng, chuyển hóa và phát triển cơ thể. Vì vậy, vấn đề với hoạt động của tuyến giáp có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng quát của cơ thể.
Theo các chuyên gia, nếu không được chữa trị đúng cách, cường giáp có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng về tim, xương, cơ, chu kỳ kinh nguyệt và khả năng sinh sản. Đối với phụ nữ mang thai, nếu bệnh không được điều trị, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé.
Nguyên nhân gây bệnh cường tuyến giáp
.jpg)
Cường tuyến giáp có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm:
Bệnh Basedow (Bệnh Graves)
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây bệnh cường tuyến giáp, chiếm hơn 70% số trường hợp. Bệnh này xuất hiện do tự kháng thể trong máu kích hoạt tuyến giáp, làm tuyến giáp phát triển và tiết ra quá nhiều hormone giáp. Loại cường giáp này có xu hướng phát triển trong gia đình và thường xảy ra ở phụ nữ trẻ có độ tuổi từ 20-50 tuổi.
Các nhân tuyến giáp hoạt động quá mức
Các nhân tuyến giáp là những cục u trong tuyến giáp, điều này thường xảy ra ở những người lớn tuổi. Một hoặc nhiều nhân tuyến giáp có thể hoạt động quá mức và sản xuất quá nhiều hormone giáp.
Viêm tuyến giáp
Viêm tuyến giáp là tình trạng tuyến giáp bị viêm làm phá hủy cấu trúc thông thường của các nang tuyến giáp, dẫn đến hormone tuyến giáp dự trữ bị rò rỉ ra ngoài tuyến giáp. Cường tuyến giáp có thể kéo dài đến 3 tháng, sau đó tuyến giáp sẽ trở lại bình thường. Tuy nhiên, tình trạng suy giáp có thể kéo dài từ 12-18 tháng, thậm chí vĩnh viễn.
Một số loại viêm tuyến giáp có thể gây ra tình hoạt động quá mức ở tuyến giáp và sau đó gây ra suy giáp, bao gồm:
Viêm tuyến giáp bán cấp: Thường xảy ra ở phụ nữ trong độ tuổi 30-50. Bệnh thường xảy ra sau khi nhiễm siêu vi và kéo dài vài tuần với triệu chứng sưng, đau vùng cổ và triệu chứng cường giáp.
Viêm tuyến giáp sau sinh: Loại viêm tuyến giáp này phát triển trong vòng 1 năm sau khi phụ nữ sinh con.
Viêm tuyến giáp âm thầm: Loại viêm tuyến giáp này phát triển âm thầm mà không gây đau, mặc dù tuyến giáp có thể to lên.
Tăng tiêu thụ i-ốt
Tuyến giáp sử dụng i-ốt để tạo ra hormone tuyến giáp. Nếu tiêu thụ quá nhiều i-ốt, ttuyến giáp có thể tạo ra quá nhiều hormone tuyến giáp. Một số loại thuốc có thể chứa nhiều i-ốt, ví dụ như thuốc tim amiodarone. Rong biển và các chất bổ sung từ rong biển cũng chứa nhiều i-ốt.
Sử dụng quá nhiều thuốc hormone tuyến giáp
Một số người dùng thuốc hormone tuyến giáp để điều trị suy giáp có thể dùng quá liều. Nếu bạn dùng thuốc hormone tuyến giáp, bạn nên đến gặp bác sĩ ít nhất mỗi năm một lần để kiểm tra nồng độ hormone tuyến giáp. Bạn có thể cần phải điều chỉnh liều nếu mức hormone tuyến giáp của bạn quá cao.
Một số loại thuốc khác cũng có thể tương tác với thuốc hormone tuyến giáp để tăng mức độ hormone. Nếu bạn dùng thuốc tuyến giáp, hãy hỏi bác sĩ về tương tác khi bắt đầu dùng thuốc mới.
Dấu hiệu nhận biết bệnh cường giáp
Những người bị cường giáp thường có các triệu chứng sau:
- Cảm giác sợ nóng, da nóng, tăng tiết mồ hôi và sốt nhẹ.
- Đánh trống ngực, cảm giác hồi hộp, khó thở khi xúc động hoặc làm việc gắng sức.
- Bồn chồn, lo lắng, khó ngủ, tính khí thất thường, dễ cáu gắt. Có thể xảy ra rối loạn tâm thần biểu hiện bằng cơn kích động hoặc tình trạng lú lẫn hay hoang tưởng.
- Run ở đầu ngón tay.
- Rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ trẻ.
- Da mỏng, tóc giòn và yếu cơ đặc biệt là ở cánh tay và đùi.
- Tiêu chảy không kèm đau quặn: 5-10 lần/ngày.
- Thường sụt cân nhanh mặc dù ăn vẫn bình thường hoặc có khi ăn khỏe. Một số ít bệnh nhân trẻ tuổi có khi lại tăng cân nghịch thường.
- Bệnh Basedow còn có thêm biểu hiện ở mắt: chói mắt, chảy nước mắt, cảm giác nóng rát mắt, lồi mắt.
Đối tượng dễ mắc bệnh
Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cường tuyến giáp cao hơn nam giới từ 2-10 lần. Bạn có nhiều khả năng mắc bệnh nếu:
- Có tiền sử gia đình mắc bệnh tuyến giáp.
- Có các vấn đề sức khỏe khác, bao gồm:
- Thiếu máu ác tính: Tình trạng gây ra bởi sự thiếu hụt vitamin B12.
- Bệnh tiểu đường loại 1.
- Suy thượng thận nguyên phát, rối loạn nội tiết tố.
- Sử dụng một lượng lớn thực phẩm có chứa i-ốt chẳng hạn như tảo, rong biển hoặc sử dụng các loại thuốc có chứa i-ốt, chẳng hạn như amiodarone.
- Người lớn hơn 60 tuổi, đặc biệt phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nam giới.
- Đã phẫu thuật tuyến giáp hoặc có vấn đề về tuyến giáp, chẳng hạn như bướu cổ.
Bệnh cường giáp có nguy hiểm không?
Bệnh cường giáp có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, bao gồm:
- Bệnh mắt tuyến giáp: Tình trạng mắt gây ra chứng song thị, nhạy cảm với ánh sáng, đau mắt và thậm chí mất thị lực.
- Rối loạn nhịp tim: Có thể dẫn đến sự hình thành và phát triển các cục máu đông, suy tim, các vấn đề tim mạch khác.
- Cơn bão giáp: Đây là một tình trạng cấp cứu đe dọa tính mạng.
- Các biến chứng khi mang thai như huyết áp cao khi mang thai, cân nặng thai nhi khi sinh thấp, sẩy thai, sinh non.
- Loãng xương.
Hơn 60% người mắc bệnh tuyến giáp không được chẩn đoán. Điều quan trọng là phải lắng nghe cơ thể của bạn trước khi các triệu chứng trở thành các vấn đề đe dọa tính mạng.
Tham khảo: Bệnh Suy Giáp
Cách chẩn đoán bệnh cường giáp
.jpg)
Việc phát hiện sớm là rất quan trọng để bác sĩ có thể lên kế hoạch điều trị trước khi bệnh gây ra tổn thương không thể phục hồi. Nếu có những triệu chứng đáng ngờ, bạn và gia đình cần thăm khám sớm với bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị nhằm bảo vệ sức khỏe của mình và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như suy tim, cơn bão giáp.
Các phương pháp chẩn đoán bệnh cường giáp bao gồm:
- Phân tích bệnh sử và các triệu chứng.
- Kiểm tra thể chất.
- Siêu âm hoặc xạ hình tuyến giáp để xem xét tình trạng của tuyến giáp.
- Xét nghiệm máu để đo nồng độ hormone tuyến giáp và các kháng thể tự miễn của tuyến giáp.
Phương pháp điều trị cường giáp
Có 3 phương pháp điều trị cường giáp, bao gồm điều trị nội khoa bằng thuốc, liệu pháp phóng xạ bằng cách uống iod có gắn chất phóng xạ hoặc điều trị ngoại khoa bằng cách phẫu thuật tuyến giáp. Mục đích của việc điều trị là đưa lượng hormone tuyến giáp trở lại bình thường để ngăn ngừa các vấn đề sức khỏe lâu dài và giảm các triệu chứng khó chịu.
Bạn cần biết: Những điều cần biết về tỳ vị và lợi ích chăm sóc tỳ vị
Điều trị bằng thuốc
Thuốc chẹn beta: Thuốc chẹn beta không làm tuyến giáp ngừng sản xuất hormone, nhưng có thể giúp giảm triệu chứng cho đến khi các phương pháp điều trị khác có hiệu lực.
Thuốc kháng giáp: Thuốc kháng giáp methimazole (Thyrozol®) hoặc propylthiouracil (PTU) có thể được kê đơn để ngăn chặn khả năng tạo ra hormone mới của tuyến giáp.
Liệu pháp phóng xạ
- I-ốt phóng xạ được sử dụng để làm tổn thương hoặc phá hủy các tế bào tuyến giáp tạo ra hormone tuyến giáp.
Phẫu thuật tuyến giáp
- Phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ hoặc hầu hết tuyến giáp có thể chữa khỏi cường giáp vĩnh viễn.
Xem thêm: u tuyến giáp uống tam thất. Việc sử dụng tam thất để chữa các bệnh u tuyến giáp là rất hiệu quả và đã được nhiều bệnh nhân phản hồi tích cực.
Cách phòng tránh hiệu quả
Để phòng tránh bệnh cường giáp, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:
- Luyện tập thể dục thường xuyên để tăng cường sức khỏe cơ thể và hệ miễn dịch.
- Bổ sung đủ lượng i-ốt hàng ngày thông qua chế độ dinh dưỡng.
- Dinh dưỡng hợp lý bằng cách ăn các loại thực phẩm giàu chất oxy hóa như trái cây, rau xanh.
- Xây dựng lối sống lành mạnh, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ chiên rán và đồ uống có chứa cồn hoặc chất kích thích.
Việc tầm soát các bệnh lý tuyến giáp nên được thực hiện hàng năm, đặc biệt ở phụ nữ trên 20 tuổi. Ngoài ra, khi phát hiện những triệu chứng cường giáp, cần sớm đi khám tại chuyên khoa nội tiết của các trung tâm y tế, bệnh viện lớn.
