Bệnh mạch vành, hay còn gọi là bệnh tim mạch vành (BTMV), là một trong những căn bệnh tim mạch nguy hiểm, đứng đầu về nguyên nhân gây tử vong tại Việt Nam và trên toàn thế giới. Đây là tình trạng mạch máu vành tim bị tắc nghẽn do mảng xơ vữa, dẫn đến thiếu dưỡng khí cho cơ tim và gây ra những biến chứng nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim và suy tim.
1. Bệnh mạch vành là gì?
Bệnh tim mạch vành là tên gọi cho một nhóm các bệnh tim do mạch máu vành tim bị tắc nghẽn bởi mảng xơ vữa. Khi các mảng xơ vữa này phát triển, chúng làm hẹp và cứng động mạch vành, làm giảm lượng máu và oxy đến cơ tim. Điều này có thể dẫn đến các triệu chứng như đau thắt ngực và trong các trường hợp nghiêm trọng hơn, có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim và tổn thương vĩnh viễn ở tim.
Tìm hiểu thêm về bệnh hẹp động mạch cảnh
2. Triệu chứng bệnh mạch vành và nhận biết sớm
Triệu chứng chính của bệnh mạch vành là:
- Đau thắt ngực: Thường là cơn đau ngắn, có thể lan ra các vùng như xương ức, cổ, vai, và thường xảy ra khi hoạt động.
- Khó thở, hụt hơi.
- Cảm giác hồi hộp, lo âu không rõ nguyên nhân.
- Mệt mỏi không giải thích được.
Những triệu chứng này có thể xuất hiện rõ rệt hoặc nhẹ nhàng và kéo dài thời gian khác nhau.
3. Nguyên nhân bệnh mạch vành
Bệnh mạch vành là kết quả của quá trình tắc nghẽn các động mạch vành do mảng xơ vữa tích tụ, làm giảm lưu lượng máu và oxy đến cơ tim. Các nguyên nhân chủ yếu gồm:
Nhóm nguyên nhân khách quan:
- Tuổi tác: Một trong những yếu tố chính ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh mạch vành. Các động mạch của người lớn tuổi thường bị tổn thương và dễ co lại hơn.
- Giới tính: Nam giới có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với nữ giới, do tác động của các yếu tố sinh lý và hormone.
- Tiền sử gia đình: Nếu có người thân đã mắc bệnh tim mạch vành, đặc biệt là ở tuổi trẻ, nguy cơ mắc bệnh của cá nhân sẽ cao hơn đáng kể.
Nhóm nguyên nhân có thể cải thiện:
- Huyết áp cao: Tăng huyết áp kéo dài gây căng thẳng mạch máu và làm tổn thương thành mạch.
- Hút thuốc: Thuốc lá chứa nhiều chất gây hại cho mạch máu và làm tăng nguy cơ mạch vành.
- Rượu bia: Sử dụng rượu quá mức gây ảnh hưởng xấu đến mạch máu.
- Mỡ máu cao: Cholesterol cao dẫn đến mảng xơ vữa tích tụ và tắc nghẽn động mạch.
- Đái tháo đường: Đái tháo đường gây hại lâu dài đến mạch máu và dẫn đến mạch vành bị tổn thương.
- Béo phì và lười vận động: Béo phì tăng nguy cơ mạch vành do tăng cường mỡ trong cơ thể, lười vận động làm suy giảm sức khỏe.
4. Bệnh mạch vành có nguy hiểm không
Bệnh mạch vành không chỉ là một căn bệnh tim mạch phổ biến mà còn có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng và đe dọa tính mạng. Dưới đây là một số nguy cơ và biến chứng chính của bệnh mạch vành:
a. Nhồi máu cơ tim (Heart Attack): Nhồi máu cơ tim xảy ra khi một phần của mạch vành bị tắc nghẽn hoàn toàn bởi các mảng xơ vữa, làm ngừng lưu thông máu đến một phần của cơ tim. Đây là biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh mạch vành và có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Theo Viện Tim mạch Hoa Kỳ (American Heart Association), khoảng 1.5 triệu người Mỹ mắc bệnh nhồi máu cơ tim mỗi năm.
b. Suy tim (Heart Failure): Bệnh mạch vành có thể gây suy tim do làm giảm khả năng cơ tim bơm máu hiệu quả. Các triệu chứng bao gồm khó thở, phù nề, mệt mỏi dễ dàng và có thể dẫn đến tử vong nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), suy tim là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn thế giới.
c. Rối loạn nhịp tim (Arrhythmias): Bệnh mạch vành có thể gây ra các rối loạn nhịp tim do ảnh hưởng đến điện cực của tim, gây ra nhịp tim không đều, quá nhanh hoặc quá chậm. Các loại rối loạn nhịp tim này có thể gây ra cảm giác đập nhanh tim, choáng váng và ngất xỉu, đặc biệt khi làm việc vật vã.
d. Tử vong: Bệnh mạch vành là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tử vong do bệnh tim mạch trên toàn thế giới. Theo Thế giới Y tế (WHO), mỗi năm có khoảng 17,9 triệu người chết vì bệnh tim mạch, trong đó bệnh mạch vành chiếm tỷ lệ lớn.
Tìm hiểu Cholesterol là gì ? Mức tiêu chuẩn Cholesterol trong máu
5. Điều trị và phòng ngừa
a. Điều trị bệnh mạch vành
Điều trị bệnh mạch vành nhắm vào hai mục tiêu chính là giảm thiểu các triệu chứng và nguy cơ biến chứng, cũng như cải thiện chất lượng sống của người bệnh. Phương pháp điều trị có thể bao gồm:
- Điều trị nội khoa: Sử dụng các loại thuốc như thuốc chống kết vón tiểu cầu, thuốc ức chế thụ thể beta, thuốc chẹn kênh calci, thuốc hạ cholesterol máu và nhóm fibrat. Các loại thuốc này giúp điều chỉnh lưu thông máu, làm giảm nguy cơ tái phát và cải thiện chức năng tim mạch. Việc sử dụng thuốc nên được chỉ định và giám sát chặt chẽ bởi bác sĩ chuyên khoa tim mạch.
- Can thiệp ngoại khoa: Bao gồm can thiệp động mạch vành qua da (PCI) và phẫu thuật bắc cầu mạch vành (CABG). PCI thường được sử dụng để mở rộng các đoạn mạch vành bị tắc nghẽn bằng cách đặt stent, giúp tái lưu thông máu và giảm đau thắt ngực mà không cần phẫu thuật mở ngực. CABG sử dụng các đoạn động mạch hoặc tĩnh mạch từ người bệnh để vượt qua các đoạn động mạch vành bị tắc nghẽn, cải thiện lưu thông máu và giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim.
Xem thêm: Tam thất bắc phòng chống đột quỵ
b. Phòng ngừa bệnh mạch vành
Phòng ngừa bệnh mạch vành là quan trọng để giảm nguy cơ mắc bệnh và cải thiện sức khỏe tim mạch. Các biện pháp phòng ngừa có thể bao gồm:
- Thay đổi lối sống: Bao gồm bỏ thuốc lá, giảm sử dụng rượu bia, ăn uống lành mạnh với ít chất béo và muối, nhiều rau xanh và ngũ cốc nguyên hạt, cũng như thực hiện các hoạt động thể dục thường xuyên.
- Kiểm soát yếu tố nguy cơ: Điều chỉnh các yếu tố nguy cơ như cao huyết áp, tăng cholesterol máu, tiểu đường và cân nặng quá mức thông qua chế độ ăn uống và định kỳ kiểm tra y tế.
- Theo dõi sức khỏe định kỳ: Định kỳ khám sức khỏe để phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh mạch vành và điều trị kịp thời.
- Giảm stress và thư giãn: Thực hành các kỹ năng giảm stress như yoga, thiền và thư giãn định kỳ để giảm bớt áp lực tâm lý và tăng cường sức khỏe tim mạch.
Việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa này không chỉ giúp ngăn ngừa bệnh mạch vành mà còn cải thiện chất lượng sống và sức khỏe tổng thể của mọi người.
6. Lối sống và chế độ ăn uống phù hợp cho người mắc bệnh mạch vành
Những lời khuyên cụ thể bao gồm:
- Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt.
- Hạn chế đồ ăn nhanh, thực phẩm chứa nhiều đường và chất béo.
- Luyện tập thường xuyên, như đi bộ, bơi lội, yoga.
- Tránh căng thẳng, nghỉ ngơi đầy đủ.
Bạn cần biết: Những thực phẩm tốt cho người bệnh tim mạch vành
7. Kết luận
Bằng cách hiểu rõ về nguy cơ, triệu chứng, và cách phòng ngừa bệnh mạch vành, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và cải thiện sức khỏe tim mạch. Nếu bạn cần thêm thông tin chi tiết hoặc tư vấn về bệnh mạch vành, hãy liên hệ với các chuyên gia y tế để được tư vấn kịp thời và chuyên nghiệp.
Bài viết do tam thất bắc tổng hợp, nghiên cứu! Quý bạn đọc nếu có các triệu chứng liên quan hãy đến cơ sở khám bệnh gần nhất để chuẩn đoán và đưa ra phương án điều trị hợp lý nhất.